تنها برادر تنی

مدت 25 سال تمام، حضرت رضا (ع) تنها فرزند نجمه خاتون بود. پس از یک ربع قرن انتظار، سرانجام ستاره ای تابان از دامان نجمه درخشید و امام توانست والاترین عواطف انباشته شده در سودای دلش را بر او نثار کند. حضرت معصومه و برادرش امام رضا علیهما اسلام از یك پدر و مادرند و در یك دامن، بزرگ شده و با نوازش دست و نگاه ‎هاى یك پدر و مادر رشد كرده‏اند، لیكن فاطمه معصومه سلام الله علیها، تربیت‏شده برادرش حضرت رضا (ع) است. چنانچه کریمه اهل بیت سلام الله علیها از نظر علمی و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام و اخلاق و ... در حدّ بالایی از رشد علمی رسید تا آنجا که گاهی با نبود پدر بزرگوارش به پرسش‏های دینی و فقهی شیعیان پاسخ می‏داد.

محبت خواهر به برادر

بین حضرت معصومه و برادرش امام رضا علیهما اسلام عواطف سرشار و محبت شگفت انگیزی بود که قلم از ترسیم آن عاجز است. در یکی از احتجاجات امام کاظم علیه اسلام که حضرت معصومه سلام الله علیها نیز نقشی دارد، هنگامی که نصرانی می پرسد: شما که هستید؟ حضرت، خود را خواهر امام رضا (ع) معرفی می کند. این تعبیر، از محبت سرشار آن حضرت به برادر بزرگوارش و نیز از مباهات ایشان به این خواهر و برادری سرچشمه می گیرد.

خانه موسی ‌بن ‌خزرج، تا 17 روز محل عبادت دختر موسی بن جعفر سلام الله علیها شد؛ بانویی كه عبادت را به اوج خود رساند و در ایام اقامت در قم، سجاده و محراب را شرمنده خویش كرد. آن حضرت بیت‏ الاحزانی به نام «بیت‏ النور» چون جده ‏اش زهرای اطهر تأسیس نمود و در آن از هجر پدر و فراق برادر می‏گریست

در مبارزه با طاغوت عصر

هنگامی که یگانه برادر و پناهگاه حضرت معصومه سلام الله علیها از روی اکراه به خراسان رفت، آن حضرت یک سال در مدینه بدون برادر زندگی کرد، ولی کاسه صبرش لبریز شده و به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه جمعی از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد.

در آن روزگار، ظلم و خفقان دستگاه بنی عباس در همه جا سایه افکنده بود و حضرت معصومه سلام الله علیها و برادرش احمدبن موسی علیه ‏السلام و چند تن دیگر، تنها شخصیت هایی بودند که از توطئه بنی عباس آگاهی داشتند و عواقب آن را پیش بینی می‏کردند. بدین جهت، حضرت معصومه سلام الله علیها برای افشای چنین خیانتی عازم شهرهای ایران شد و به افشاگری بر ضد آنان پرداخت و چون عمه بزرگوار خود حضرت زینب سلام الله علیها، پیام مظلومیت و غربت برادر گرامیشان را به مردم مۆمن و مسلمان مى رساند و مخالفت خود و اهل بیت علیهم ‏السلام را با حکومت حیله گر بنى عباس اظهار مى کرد.

حضرت معصومه سلام الله علیها، هر چه در توان داشت در طبق اخلاص گذاشت و نثار برادر كرد. برادر نیز قطعاً به ‌وجود چنین خواهری می‌بالد. خواهری كه مسیر طولانی مدینه تا شهر قم را برای تجدید پیمان و دیدار او پیمود و سختی‌های راه را تحمل كرد تا داستان عشق حسین و زینب علیهماالسلام را بازخوانی كند و با حضور خویش، مرهمی بر زخم‌های برادر باشد.

معصومه، پا به پای حسینش به حكم عشق چون زینبی برای رضا جلوه می‌كند

اما خواهر در راه دیدار برادر در ساوه بیمار شد

علت بیماری حضرت

بعضی علت بیماری آن حضرت را خوردن غذای مسموم دانسته و برخی دلیل آن را دیدن شهادت برادران و برادرزادگان کریمه اهل بیت علیهم السلام توسط دشمنان سرسخت خاندان نبوت می دانند. حضرت معصومه سلام الله علیها همچون عمه‌اش زینب سلام الله علیها وقتی بدن‌های پاره پاره آنها را که 23 تن بودند دید، به شدت غمگین گشته و بر اثر آن بیمار شد. در این هنگام خطاب به اطرافیان و دیگر برادرانشان فرمودند: «مرا به قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم که فرمود: شهر قم، مرکز شیعیان ما می‏باشد.»

عروج به ملکوت

در قم، موسی ‌بن ‌خزرج، رئیس و بزرگ خاندان اشعری، زمام شتر حضرت را در دست گرفت و به ‌منزل خود برد. خانه موسی ‌بن ‌خزرج، تا 17 روز محل عبادت دختر موسی بن جعفر سلام الله علیها شد؛ بانویی كه عبادت را به اوج خود رساند و در ایام اقامت در قم، سجاده و محراب را شرمنده خویش كرد. آن حضرت بیت‏ الاحزانی به نام «بیت‏ النور» چون جده ‏اش زهرای اطهر تأسیس نمود و در آن از هجر پدر و فراق برادر می‏گریست

به انتظار پدر روز و شب به سر بردم ولی دریغ نشد تا گل رخش بویم

سپس به هجر برادر، فلک دچارم کرد گشود باب فراق دگر ز کین سویم

و سرانجام در سن 28 سالگی و روز دهم ربیع ‏الثانی سال 201 هجری قمری، بلبل روحش ز شاخسار بدن پرید و به ندای ربّ لبیک گفت.

فاطمه معصومه سلام الله علیها، تربیت‏شده برادرش حضرت رضا (ع) است. چنانچه کریمه اهل بیت سلام الله علیها از نظر علمی و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام و اخلاق و ... در حدّ بالایی از رشد علمی رسید تا آنجا که گاهی با نبود پدر بزرگوارش به پرسش‏های دینی و فقهی شیعیان پاسخ می‏داد

او را غسل و كفن نمودند و تا قبرستان «بایلان» تشییع كردند. هنگام دفن به‌ دلیل نبودن محرم، دچار مشكل شدند. قرار شد پیرمردی به ‌نام «قادر» این ‌كار را انجام دهد. ناگهان دو سوار از سمت ریگزار و بیابان آمدند. پیاده شدند و بر جنازه، نماز خواندند. جسم پاكش را در سردابی، كه قبلاً آماده شده بود، نهادند؛ سپس بدون‌ سخنی سوار شدند و رفتند و كسی هم آن‌ها را نشناخت. آیة ‌الله فاضل لنكرانی می‌فرمودند: «بعید نیست این دو بزرگوار، امام معصوم باشند.»

پس از رحلت و خاکسپاری حضرت معصومه علیهاالسلام، میزبان آن حضرت، موسی بن خزرج، سایبانی از حصیر بر روی قبر ایشان نصب کرد که به مدت 100 سال این سایبان وجود داشت. پس از آن دختر امام جواد علیه‌السلام، قبه‏ای آجری بر روی آن ساخت. در سال 529 هجری قمری، شاه بیگدر، قبه‏ای مجلّل با کاشی کاری نفیس بر فراز آن ساخت. تا اینکه در سال 925 هجری قمری توسط شاه اسماعیل، بقعه کنونی بنا گردید

پاسخ محبت های خواهر

امام رضا (ع) در قبال جان فشانی های خواهر، بارها و بارها بهشت را به پای او ریخته و زائرانش را بهشتی معرفی كرده است: «هر كس او را زیارت كند، بهشت برای اوست.» آن حضرت، زیارت خواهر را بسان زیارت خود دانسته است. «هر كس معصومه را در قم زیارت كند، گویی مرا زیارت كرده است. »

امام رضا علیه‌السلام در زیارتنامه حضرت معصومه سلام الله علیها، در بزرگداشت و تجلیل آن حضرت او را دارای منزلت رفیع در نزد خداوند می‏خوانند و خواستار شفاعت خود، توسط آن حضرت در درگاه خداوندی می‏شوند.

ای باوفا خواهر، به یمن میلادت، ذره ذره نور می‏شویم و قطره قطره حضور، و دل را به سرای کرامتت دخیل می‏بندیم تا در روز مقدس تولد تو با دست‏های پاکت تطهیر شویم

ای که به قم قدر و بها داده ای کشور ما را تو صفا داده ای

نام تو بر قلب صفا می دهد روضه تو بوی رضا می دهد